Młodzieżowy Budżet Partycypacyjny w Cascais
Opis projektu
Cascais posiada dobrze opracowany model budżetu partycypacyjnego (BP) trwający od 5 lat. Młodzi ludzie mogą być również czynnie zaangażowani w ramach szkolnego budżetu partycypacyjnego. Każda szkoła ma budżet w wysokości 10 000 EUR na realizację wybranych przez siebie pomysłów. Ponadto młodzi ludzie mogą zgłaszać propozycje projektów do ujęcia ich w budżecie miejskim, w ostatnich latach wybrano trzy takie projekty. Zrealizowano projekty mające na celu budowę cyfrowych przystanków autobusowych (wiaty z obsługą wifi i gniazdkami do ładowania baterii słonecznych), stworzenie “ławek społecznych”, gdzie młodzi ludzie mogą się spotykać (a także ładować swoje urządzenia) oraz organizację Festiwalu Kina Młodzieżowego.
Przygotowanie projektu
Celem Młodzieżowego BP w Cascais jest rozwijanie zainteresowania demokracją partycypacyjną od najmłodszych lat oraz przybliżenie młodym ludziom decyzji politycznych, które ich dotyczą. Promowanie edukacji obywatelskiej jest ważnym celem Rady Miasta. Realizacja projektów zaproponowanych przez młodych ludzi w ich szkole pod koniec każdego cyklu Młodzieżowego PB pokazuje udział społeczności szkolnej.
Uczniowie przedstawiają również swoje propozycje na forum miasta i rada miasta bierze je pod uwagę. Wyraźnie odczuwalna jest świadomość wartości uczestnictwa uczniów, co jest ważne dla wspierania ich przyszłej partycypacji jako obywateli, przestrzegania ich praw oraz budowania zrozumienia ich odpowiedzialności jako obywateli. Miasto Cascais sądzi, że młodzi ludzie staną się bardziej zaangażowani w budowanie bardziej sprawiedliwego, równego i tolerancyjnego społeczeństwa dzięki przeprowadzeniu tego działania.
W miejskim przewodniku po szkolnym budżecie partycypacyjnym wymieniono szereg głębszych celów:
- Rozwój osobisty i społeczny poprzez edukację obywatelską;
- Wspieranie dynamizmu przedsiębiorczości wśród młodych ludzi;
- Większe zaangażowanie w kulturę szkoły oraz poprawa relacji szkoły ze społecznością lokalną;
- Rozwijanie zrozumienia pojęcia demokracji partycypacyjnej;
- Stworzenie okazji do określenia wspólnych wartości;
- Przybliżenie głosu młodych ludzi decydentom politycznym;
- Rozwijanie umiejętności zarządzania, podejmowania decyzji, motywacji i relacji poprzez praktyczne symulacje;
- Edukacja w zakresie planowania finansowania i budżetu domowego.
Projekt uwzględniał silny komponent pedagogiczny, w którym młodzi ludzie byli zachęcani do bycia aktorami i twórcami procesu. W ramach każdego z etapów opracowano działania przygotowawcze, działania główne i działania następcze, aby spróbować postawić młodzież w roli liderów.
Można zaproponować projekty o wartości do 2500 euro, które będą zrealizowane na terenie szkół w danym roku. Projekty muszą być zgodne z projektami już realizowanymi lub planami szkoły i gminy, muszą być zgodne z regulaminem wewnętrznym szkoły i statutem ucznia.
Ponadto można zaproponować realizację projektów o wartości do 300.000 euro, które mają być wdrożone w ciągu 2-3 lat w dowolnej części hrabstwa. Propozycje, na które uczniowie oddali najwięcej głosów, przechodzą bezpośrednio do etapu analizy technicznej budżetu partycypacyjnego miasta Cascais. Projekty mogą należeć do jednej z następujących kategorii: tereny zielone, kultura, sprzęt rekreacyjny, sport, drogi publiczne i transport, architektura miejska, dostępność i płynna mobilność, modernizacja administracji, zdrowie, działania społeczne, ochrona środowiska i energia, renowacja budynków, przebudowa przestrzeni publicznej, warunki sanitarne i higiena miejska, bezpieczeństwo i ochrona ludności, turystyka, handel i promocja gospodarcza, dziedzictwo kulturowe i historyczne oraz ochrona zwierząt.
W przedmowie do przewodnika na rok 2017/2018 po młodzieżowym BP w Cascais burmistrz stwierdził, że :
"Są tacy, którzy źle oceniają młodych ludzi. Mówi się, że młodzi ludzie nie chcą głosować, że młodzi ludzie nie interesują się sprawami publicznymi, że młodzi ludzie po prostu nie przejmują się swoimi obowiązkami. Nie zgadzam się z żadnym z tych stwierdzeń. Życie nauczyło mnie, że młodzi ludzie są tak samo zaangażowani w sprawy miasta i kraju jak wszyscy inni obywatele... przytłaczająca większość przedsiębiorców to ludzie młodzi... Problemem nie jest młodzież. Problemem jest społeczeństwo, które nie zna lub nie chce wskazać młodzieży dróg uczestniczenia w życiu politycznym... Młodzieżowy BP jest małym, ale solidnym krokiem w dobrym kierunku, aby młodzież z Cascais znalazła się w centrum debaty, w centrum decyzji. Jest to sposób na pokazanie, że nigdy nie powinniśmy pozwolić innym decydować za nas."
Carlos Carreiras, burmistrz Cascais.
W kwietniu 2018 r. miasto zostało laureatem nagrody "Dobre praktyki obywatelskie w Portugalii z 2017 r.", przyznawanej przez Participa (Sieć Gmin Partycypacyjnych z Portugalii).
Realizacja projektu
W przewodniku po młodzieżowym budżecie partycypacyjnym w Cascais na rok 2018 określono następujące etapy.
Etap przygotowawczy obejmujący szkolenia dla nauczycieli, sesje z zespołami młodych ludzi mające na celu wprowadzenie do tematyki i zasad młodzieżowego BP, prezentację i zatwierdzenie zasad na spotkaniu rady miasta oraz opracowanie planów operacyjnych i zasad realizacji.
4 szkoły uczestniczyły w fazie pilotażowej w 2016 r. W oparciu o te doświadczenia w roku 2017/18 rozszerzono udział szkół do czternastu szkół. Kalendarz wydarzeń przedstawiał się następująco:
Wrzesień 2017 r: Proces przygotowawczy obejmujący spotkania ze wszystkimi dyrektorami grup szkolnych.
Październik 2017 r: Szkolenie nauczycieli z każdej szkoły w obszarze wiedzy o społeczeństwie i partycypacji młodzieży, w tym z wykorzystaniem aktywnych form edukacji pozaformalnej. W każdej ze szkół odbyły się również spotkania indywidualne.
Październik 2017 r. - styczeń 2018 r.: W każdej szkole odbyło się do 10 sesji szkoleniowych dla grup młodzieży. Sesje te były prowadzone przez miejski zespół ds. młodzieżowego budżetu partycypacyjnego, zewnętrzną firmę zajmującą się grami edukacyjnymi oraz lokalne stowarzyszenie młodzieżowe. Każda grupa stworzyła podzespół ds. komunikacji, który dzielił się swoją wiedzą za pośrednictwem sieci społecznościowych.
Listopad 2017 r.: Weekendowe warsztaty grupy 28 młodych ludzi i 15 nauczycieli (2 młodych ludzi i 1 nauczyciel przypadało na szkołę) mające na celu omówienie i wspólne zatwierdzenie zasad młodzieżowego BP w Cascais. Młodzi ludzi uczestniczący w warsztatach zostali wybrani spośród tych, którzy odbyli jedną z sesji szkoleniowych.
Styczeń 2018 r: Zasady zostały zatwierdzone na formalnym spotkaniu i publicznie rozpoczęto działania poprzez umieszczenie dużego banera przy wejściu do szkoły, plakaty i rozpowszechnianie informacji w sieciach społecznościowych, takich jak Facebook i Instagram. Odbyły się również sesje informacyjne dla wolontariuszy, urzędników rady miasta i rodziców. W ostatnim tygodniu stycznia opracowano wstępne propozycje projektów i w 14 szkołach na 34 sesjach z udziałem społeczeństwa odbyło się głosowanie tych propozycji.
Opracowano krótką listę 8 propozycji w każdej ze szkół, a także najpopularniejsze propozycję projektów dla społeczności lokalnej. W konkursie wzięło udział 2208 młodych ludzi, w tym 378 osób, którzy zostali przeszkoleni w ramach formalnych sesji szkolnych. Łącznie przedstawiono 519 propozycji projektów, z których 275 zostało przekazanych do dalszej analizy technicznej. Przedstawiono również 249 propozycji projektów dla społeczności lokalnych, z których 34 przekazano do dalszej analizy technicznej.
Luty 2018 r: Projekty zweryfikowano pod kątem ich wykonalności. Proces ten obejmował zaangażowanie "klas" odpowiedzialnych za młodzieżowy BP w analizę finansową przynajmniej niektórych z przedstawionych propozycji. Analiza techniczna zakończyła się spotkaniami z udziałem grup szkolnych, nauczycieli, wybranych uczniów oraz miejskiego zespołu odpowiedzialnego za młodzieżowy BP. W ramach spotkań uzgodniono , które projekty szkolne są wykonalne, aby mogły one przejść do etapu głosowania.
Marzec 2018 r: Kampania dotycząca głosowania rozpowszechniona z wykorzystaniem plakatów, ulotek i filmu promocyjnego na portalach społecznościowych. W okresie od 19 do 22 marca 2018 r. zarejestrowano łącznie 6 456 głosów, co odpowiada wskaźnikowi uczestnictwa na poziomie 49% całkowitej populacji wśród 14 szkół biorących udział w projekcie.
W maju i czerwcu 2018 roku w każdej szkole odbyły się nieformalne ceremonie mające na celu ogłoszenie, które projekty zwyciężyły. Następnie wybrane projekty dla społeczności lokalnej zostały zaprezentowane w ramach ostatniej sesji z udziałem społeczeństwa nt. ogólnomiejskiego budżetu partycypacyjnego w 2018 r. przed wysłaniem ich do dalszej analizy technicznej. Typowe propozycje projektów dla społeczności lokalnej obejmowały kino plenerowe, ulepszenia parku, w tym specjalne obszary dla młodych ludzi, szatnie w centrum sportowym i ławki z ładowarką do telefonów komórkowych w miejscach uczęszczanych przez młodych ludzi.
W czerwcu 2018 r. odbył się piknik dla wszystkich osób zaangażowanych, w tym uczniów zaangażowanych w zajęcia z obszaru wiedzy o społeczeństwie, nauczycieli, lokalnego stowarzyszenia młodzieży i Federacji Stowarzyszenia Rodziców. W ramach pikniku przeprowadzono działania skoncentrowane wokół propozycji tematycznych młodzieżowego BP, a także innymi działaniami dotyczące budowania zespołu.
Sposoby zaangażowania mlodych ludzi
Młodzi ludzie uczestniczyli przede wszystkim w formalnych sesjach w ramach zajęć szkolnych związanych z edukacją obywatelską. Młodzi ludzie kierowali tymi działaniami w każdej szkole i zachęcali swoich rówieśników do udziału w tworzeniu propozycji projektów oraz udziału w sesjach głosowania.
Zewnętrzne firmy specjalizujące się w wykorzystaniu grywalizacji i kreatywnych metod edukacyjnych wspierały działania w projekcie.
Każda szkoła zaangażowała również swoją radę szkolną składającą się z wybranych przedstawicieli młodzieży, a bardziej nieformalne sposoby zaangażowania dotyczyły lokalnego klubu młodzieżowego i stowarzyszenia młodzieży.
Rola młodych ludzi
- Uczestnicy
- Beneficjenci
- Pomocnicy w zarządzaniu procesem
- Pomocnicy w realizacji procesu
Dobre strony projektu
Zredagowane spostrzeżenia Nelsona Diasa, koordynatora portugalskiej sieci
Participa, na temat wartości Młodzieżowego BP w Cascais, napisane w 2016 r. po zakończeniu programu pilotażowego.
"Młodzieżowy BP w Cascais” był jedynym znanym mi projektem, w ramach którego odważono się dać uczestnikom prawo do ustalania zasad działania. Zasady zostały określone w ramach gry zespołowej zaprojektowanej specjalnie do tego celu. W rezultacie powstał dokument z zasadami uczestnictwa, który został przedstawiony najpierw burmistrzowi, a następnie całemu zarządowi rady miasta, który przyjął propozycje uczniów zmian i większością głosów. W ten sposób młodzieżowy BP Cascais stał się symbolem, elementem demokratycznej deliberacji, który zmienił propozycję budżetu wymyśloną przez młodych ludzi w wieku od 11 do 13 lat w rozporządzenie miejskie.
W dzisiejszych czasach jest mniej lub bardziej oczywiste, że brakuje środków, które zapewniłyby skuteczną edukację młodych ludzi w obszarze demokracji i wiedzy o społeczeństwie. W tym kontekście ważne są wszystkie praktyki, których celem jest zachęcanie młodszych pokoleń do partycypacji obywatelskiej i politycznej w codziennym życiu ich gminy. W to właśnie miejsce wpisuje się „Młodzieżowy Budżet Partycypacyjny Cascais”.
Młodzieżowy Budżet Partycypacyjny Cascais podaje w wątpliwość negatywne wyobrażenia o młodych ludziach, pokazując, że młodzież nie może stanowić "odkładanej przyszłości", ale "zadeklarowaną teraźniejszość". Młodzi ludzi nie są obywatelami jutra, ale obywatelami dnia dzisiejszego.
Poza rolą młodych ludzi w budowaniu umiejętności finansowych i ich symbolicznym finansowym udziale, młodzieżowy BP musi być przede wszystkim rozumiany jako
projekt edukacyjny służący budowaniu praw obywatelskich i uczeniu naszej młodej populacji na temat partycypacji i demokracji. Tym samym ten projekt zaprzecza często rozpowszechnionemu przekonaniu o ich niezdolności do refleksji [i troski o to] nad tym, co ich otacza w gminie, na ulicy, w sąsiedztwie czy w szkole, lub do znalezienia rozwiązań na rzecz wspólnego dobra.
Dobrze przeprowadzone inicjatywy pozwalają młodym ludziom na wczesnym etapie życia zrozumieć wartość pieniądza, pojęcie kosztów związanych z realizacją projektu, różnicę między charakterystyką i funkcjonowaniem lokalnej i centralnej władzy publicznej. Umożliwiają uczenie się tego, jakie są obowiązki sektora publicznego i
prywatnego, jaka jest różnica między kosztami operacyjnymi a inwestycyjnymi, i wiele innych istotnych aspektów. Młodzieżowy BP ze względu na jego praktyczny charakter ma ogromny potencjał, aby stać się wysoce edukacyjnym procesem nauczania dla jego uczestników.
Ta inicjatywa poddaje w wątpliwość często uogólnianą skłonność do sprowadzania obywatelstwa do poziomu głosowania, pokazując, że ci, którzy nie są jeszcze wystarczająco dorośli, aby głosować, również mają dojrzałe i przydatne pomysły mające na celu tworzenie dobrobytu społeczeństwa
Na konferencji zorganizowanej przez Europejskie Regionalne Sieci Młodzieży, która odbyła się w Cascais w 2018 r., Soraia Carvalho, szef wydziału środowiska w gminie Cascais, skomentował, że lokalna administracja ma środki, aby dotrzeć do młodych ludzi i towarzyszyć im w rozwijaniu inicjatyw współtworzenia, aby spełnić Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ 2030, a tym samym zapewnić lepszą przyszłość.
Ponadto Bruno Antonio, koordynator sieci DYPALL - portugalskiego stowarzyszenia, którego celem jest promowanie uczestnictwa młodzieży na szczeblu lokalnym - zwrócił uwagę, że globalne obywatelstwo oznacza przyjęcie krytycznego myślenia w erze technologii informacyjnej, spowodowanie przesunięcia nacisku w edukacji z konkurencji na współpracę w celu zbudowania wolnego demokratycznego społeczeństwa oraz rozwiązania problemu niezadowolenia wśród młodych ludzi poprzez umożliwienie im korzystania z bardziej partycypacyjnych form integracji.
Główne przeszkody
Nelson Dias, koordynator portugalskiej sieci Participa, przedstawił dwie następujące bariery: jedną instytucjonalną, a drugą kulturową:
Bariera instytucjonalna – Konieczne były negocjacje pomiędzy władzami miasta a szkołami, aby móc dostosować program Młodzieżowego Budżetu Partycypacyjnego w zakresie metodologii, kalendarza, czasu sesji itd. do funkcjonowania szkół. Program pracy i programy nauczania w szkołach w Portugalii są bardzo wymagające. To sprawia, że trudne jest dodanie nowych zajęć, które wymagają czasu od uczniów i nauczycieli. W Cascais negocjacje przyniosły dobre rezultaty, ale nie zawsze tak jest w innych miejscach.
Bariera kulturowa - kultura szkół, a w szczególności nauczycieli, jest problemem dla tego typu działań jak BP. Nauczyciele nie zawsze są przyzwyczajeni do zezwalania uczniom na myślenie bez ograniczeń, a zwłaszcza na decydowanie o tym, co jest dla nich najlepsze. Co roku (w każdym cyklu BP) organizowane jest szkolenie i opracowywane są działania z nauczycielami, aby nauczyli się ufać swoim uczniom i nie wpływali na ich pomysły i wyniki BP. Projekt ten był procesem pełnym zmian w zakresie uczenia się i zmian kulturowych.
Opinia po wdrożeniu/ewaluacji projektu
W ramach przewodnika po młodzieżowym BP w Cascais, młodzi ludzie dokonali następującej oceny projektu:
Mocne strony:
- interakcja między klasami, pomoc tym, którzy jej potrzebują, solidarność;
- udało nam się zrealizować nasze cele;
- praca zespołowa;
- uczniowie zrozumieli, że są ważni, tak samo jak dorośli;
- projekt był ważny dla przyszłych działań;
- zbieranie dobrych pomysłów.
Należy:
- poprawić organizację, komunikację, zachowanie uczniów;
- mieć więcej uczestników.
Czego się dowiedzieliśmy:
- w jaki sposób być moderatorem;
- jak ulepszyć szkołę;
- jak korzystać z większej liczby gier;
- w jaki sposób lepiej wyrażać siebie;
- w jaki sposób zwiększyć swój udział;
- zgłębiliśmy pojęcie demokracji i [w jaki sposób być członkiem] republiki;
dowiedzieliśmy się więcej o gminie Cascais.
Odpowiedzialność finansowa
Środki pochodziły z budżetu miasta Cascais i zostały zatwierdzone przez burmistrza i radę miejską. Każda szkoła miała swój własny budżet w wysokości 10.000 euro do wydania na swoje propozycje projektów.
1-3 wskazówki (porady, ostrzeżenia) od organizatorów lub uczestników
Jeśli proces młodzieżowego budżetu partycypacyjnego jest rezultatem partnerstwa pomiędzy samorządem lokalnym i szkołą, warto stworzyć list intencyjny pomiędzy nimi, który określi zasady procesu i zaangażowanie każdego z partnerów.
Przy określaniu metodologii należy zapewnić wszystkie warunki umożlwiające młodym ludziom decydowanie o tym, które propozycje chcą przedstawić, które nie podlegają żadnym wpływom ani naciskom ze strony dorosłych (takich jak nauczyciele, krewni itp.).
Jeśli to możliwe należy zaangażować młodych ludzi w określenie wstępnych zasad procesu. Takie działanie zapewni bardzo wartościowe doświadczenie edukacyjne i pogłębi wdrożenie procesu.
Linki do przykładowych formularzy zgłoszeniowych, stylów głosowania, narzędzi
2017/2018 Przewodnik po młodzieżowych BP w Cascais (do pobrania w formie PDF): https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ah UKEwjVkv-J- eLpAhWYSBUIHcCOCMEQFjADegQIAxAB&url=https%3A%2F%2Fliberopinion.s3.am azonaws.com%2Fop.cascais.pt%2Forcamento- participativo%2Fundefined%2Fpublicacoes%2Fundefined%2FDykNuDb3.pdf&usg= AOvVaw3anOxkZ41741APGAPbs52Y
Filmik na Youtube z Cascais (w języku portugalski z napisami): https://www.youtube.com/watch?v=-LeaP8yr7tE&feature=youtu.be
Artykuł o pracy nad budżetem partycypacyjnym w Cascais na stronie Urbact: https://urbact.eu/cascais%E2%80%99-participatory-budget-inspiring-example
Blog na stronie Urbact na temat młodzieżowego BP w Cascais: https://www.blog.urbact.eu/2018/08/cascais-bets-on-its-young-people/
Informacje na temat programu premiowego w postaci punktów przyznawanych przez miasto Cascais: https://www.worldsummitawards.org/winner/city-points-cascais/
Artykuł OIDP na temat budżetu partycypacyjnego w Cascais: https://www.oidp.net/docs/repo/doc231.pdf
Warsztaty Europejskiej Regionalnej Sieci Młodzieży, które odbyły się w Cascais w 2018 r:
https://aer.eu/inspiring-debates-at-the-yrn-autumn-plenary-in-cascais-2018/