Młody Obywatel (teraz: Młodzi w Akcji)
Opis projektu
Do działań w ramach programu Młody obywatel zgłaszały się szkoły I bilioteki z całej Polski – zadaniem uczniów I uczennic z grup projektowych było zorganizowanie wydarzenia włączającego społeczność lokalną do życia swojego samorządu gminnego. Wspierani byli w ramach dwóch ścieżek tematycznych: „Urząd od podszewki”, czyli wnikliwe zapoznanie się z funkcjonowaniem dowolnej instytucji oraz otwarcie jej murów na okolicznych mieszkańców i ich potrzeby; „Przyszłość na warsztacie” polegający na przeprowadzeniu spotkania przedstawicieli różnych grup (np. młodzieży, seniorów, sportowców), podczas którego zastanowiali się nad wizją swojej okolicy za 5, 10, 15 lat.
Przygotowanie projektu
Główym celem projektu było promowanie wśród uczniów i uczennic polskich szkół publicznych pracy metodą projektu edukacyjnego. Metoda pracy w grupie, nastawione na konkretny lokalny cel i ustrukturyzowana doskonale nadaje się do pracy na lekcjach Wiedzy o społeczeństwie. Jest szansą na naukę przez doświadczenie.
Idea która stoi z tym konkretnym tematem (otwieranie urzędów i warsztaty przyszłościowe) to chęć łączenia społeczności szkolnej ze społecznością lokalną. Działania odbywały się głownie w małych miejscowościach do 30 000 tys. mieszkańców.
Grupy projektowem które zgłosiły się do programu miały 5 miesięcy (pół roku szkolnego) na zaplanowanie I realizację działań (w jednym roku szkolnym odbywały się dwie tożsame edycje). Były to różnorodne grupy (szkoły, bliblioteki, lokalne organizacje pozarządowe). Organizatorzy współpracowali ze szkołami podstawowymi, gimnazjami, liceami, technikami, ale także z przedszkolem i lokalnymi grupami działania.
Cały projekt zaczynał się od szkoleń regionalnych nauczycieli - przyszłych opiekunów uczniowskich grup projektowych. Nauczyciele na szkoleniu otrzymywali niezbędną wiedzę na temat pracy metodą projektu oraz wspierania uczniów w nauce przez zabawę i doświadczenie. Nauczycieli otrzymali również publikację opisującą krok po kroku możliwe działania oraz przez cały czas trwania projektu mogli zwrócić się z prośbą o wsparcie do koordynatorów.
Wsparcie merytoryczne otrzymali uczniowie i uczennice – łącznie w samym letnim semestrze odbyły się 22 warsztaty w szkołach biorących udział w projekcie. Chętne na warsztaty grupy zgłaszały się same, wysyłając mailowe zaproszenie. Program warsztatów dostosowywany był do indywidualnych potrzeb uczniów i uczennic na podstawie wcześniejszych wywiadów z ich opiekunami i opiekunkami. W ramach warsztatów młodzież miała okazję przeprowadzić diagnozę najbliższej okolicy oraz poznać potencjał drzemiący w jej mieszkańcach i mieszkankach, rozeznać własne kompetencje i zainteresowania, pogłówkować nad sposobami pozyskania sojuszników, zaplanować sposoby promocji, a także opracować harmonogramy działań oraz karty pracy.
Realizacja projektu
Projekt Młody obywatel charakteryzuje się tym, że w każdym roku proponuje uczniom inne ścieżki tematyczne np. sportowe, związane z odkrywaniem lokalnego dziedzictwa. Temat związany z samorządem gminnych i współdecydowaniem o politykach gminnych był obecny jedynie w edycji 2016/2017 Młodego obywatela.
Wspierani byli w ramach dwóch ścieżek tematycznych: „Urząd od podszewki”, czyli wnikliwe zapoznanie się z funkcjonowaniem dowolnej instytucji oraz otwarcie jej murów na okolicznych mieszkańców i ich potrzeby; „Przyszłość na warsztacie” polegający na przeprowadzeniu spotkania przedstawicieli różnych grup (np. młodzieży, seniorów, sportowców), podczas którego zastanowiali się nad wizją swojej okolicy za 5, 10, 15 lat. Trzecia ścieżka nie była związana bezpośrednio z partycypacją młodych osób.
Uczniowska grupa projektowa składająca się z od 3 do 12 uczniów i uczennic, pod opieką nauczyciela, zgłaszała się do projektu i już na samym początku wybierała ścieżkę w której chciała działać.
Uczniowie sami wybierali konkretny temat swojego lokalnego projektu, chociaż powinien on być związany z opisem ścieżki którą wybrali. Organizatorom zależało aby uczniowie mieli dużo swobody w działalniu, wyborze tematu, szukania sojuszników, ale też żeby pamiętali o kryteriach jakości dobrego projektu edukacyjnego takich jak:
- Analiza sytuacji Iokalnej i na jej podstawie ścieżki
- Diagnoza lokalna i wybór konkretnego tematu działania
- Plan działania
- Poszukiwanie sojuszników
- Realizacja I prezentacja publiczna (finał działań)
- Ewaluacja
Promocja była jednym z działań w projekcie - przyjmowała ona formę promocji na terenie szkoły, ale też informowania lokalnych mediów, rozmowy z decydentami, plakatów, poczty pantoflowej. Social media były wykorzystywane sporadycznie, głównie do chwalenia się efektami.
Sposoby zaangażowania mlodych ludzi
Uczniowie uczestniczyli w działaniach w ramach grupy projektowego składającej się z od 3 do 12 młodych osób. Ich działania były wspierane przez dorosłego opiekuna - zazwyczaj ich nauczyciela, który uczestniczył wczesniej w szkoleniu organizatora.
Rolą uczniów był wybór ścieżki (które były z góry określone, ale o szerokim i ogólnym zakresie tematycznym), wybór konkretnego tematu ich działania a później za realizację poszczególnych etapów - od diagnostycznych poprzez promocje, realizacją do podsumowania. Zachęcani byli do podziału zadań między sobą w grupiie opartego na umiejętnościach I chęciach.
Rola młodych ludzi
- Organizatorzy
Dobre strony projektu
Realne działania w przestrzeni miasta - wielu uczniów i uczennic (często naprawdę bardzo młodych) po raz pierwszy zaangażowało się w projekt wychodzący poza mury ich szkoły. Szczególnie, że większość grup pochodziła z małych miejscowości do których znacznie rzadziej docierają programy realizowane przez zewnętrzne organizacje pozarządowe czy instytucji. Ich działania wpływały na to co dzieje się w gminie - pojawiły się trudne pytania do władz czy inicjatywy dyskusyjne, które przyglądały się przyszłości społeczności nie bacząć na zgodę decydentów.
Zmienność tematów w każdej kolejnej edycji projektu jest pozytywną wartością dla młodszych uczniów i nauczycieli, którzy nie tracą motywacji do działania przez wyczerpanie się formuły konkretnej ścieżki. Dzieki temu wokół projektu Młody Obywatel wyrosła cała rodzina nauczycieli biorących udział w działaniach od 6-7 lat.
Główne przeszkody
Głównymi przeszkodami w projekcie był brak dedykowanych środków finansowych czy rzeczowych dla grup projektowych. Organizatorzy zapewniali wsparcie merytoryczne (szkolenia, warsztaty, publikacja, helpdesk), jednak przy skali setek szkół uczestniczących w projekcie w skali roku nie było możliwe zabezpieczenie nawet drobnych grantów dla grup. Pilotażowo organizatorzy zorganizowali konkurs na minigranty w kwocie 500 zł, który nie był tak popularny jak można byłoby przypuszczać.
Temat działań (współdecydowanie, funkcjonowania samorządu gminnego) był wymagający dla uczniów i nauczycieli, szczególnie przy małym nacisku na praktyczne wymiary w podstawie programowej dla przedmiotu wiedza o społeczneństwie. Wymagał wyjścia ze szkoły, nawiązania współpracy z decydentami (przy pewnym poziomie zalezności i często konfliktu interesów).
Odpowiedzialność finansowa
Środki finansowe na realizację projektu pochodziły z funduszy publicznych Fundacji Banku Gospodarstwa Krajowego.
1-3 wskazówki (porady, ostrzeżenia) od organizatorów lub uczestników
Od uczestników:
Radlin jest miastem szczególnym – w tym semestrze do Młodego Obywatela dołączyła ostatnia szkoła, która znajduje się w miejscowości. Szkoła Podstawowa nr 4 im. Gustawa Morcinka skupiła się na poznawaniu pracy urzędu. W czasie programu zrealizowaliśmy cztery spotkania i kilka działań. Pierwsze spotkanie poświęciliśmy bliższemu poznaniu się, przyjęciu zasad i kodeksu. Omówiliśmy cele, wybraliśmy ścieżkę i zaplanowaliśmy działania. Spotkanie prowadzone metodami warsztatowymi spodobało się uczniom w zróżnicowanym wieku – uczestnikami programu zostały bowiem dzieci w wieku 10-12 lat, opowiada opiekunka grupy Gabriela Kiełkowska.
Dzieci z grupy projektowej dodają: Robiliśmy spotkania w świetlicy, fajne one były, bo w zespołach, z zabawami, malowaniem. One były inne niż lekcje. Ciekawa była sonda na ulicach, pytaliśmy na ulicy o pracę urzędu. Udało nam się siedzieć tam, gdzie siedzi burmistrz i radni. A p. Kiełkowska udzielała wywiadu do gazety. Byliśmy na sesji Rady Miasta, trochę była długa i o szpitalach. Potem p. wicedyrektor kupiła nam ciasteczka, bo tam też pytaliśmy panią w ciastkarni o inwestycje w mieście. Drugi raz poznaliśmy różne miejsca, wydziały w Urzędzie Miasta. Znów siedzieliśmy na miejscach p. burmistrz i radnych, bo p. burmistrz nam opowiadała. A potem poszliśmy do jej gabinetu, było super. Ale najbardziej super było, kiedy p. burmistrz się przebrała i udzielała ślubu Kseni i Błażejowi. Mieliśmy też warsztaty z panem Michałem z CEO, p. Kiełkowska go przywiozła. Były super portrety i zabawy. A potem była gra terenowa, w lesie i obok szkoły. My też robiliśmy grę o naszym mieście, dla rodziców i kolegów. W czasie jarmarku było podsumowanie programu. Pokazaliśmy i powiedzieliśmy, co zrobiliśmy. I zakończyliśmy grą w lesie, bo ją tak polubiliśmy.
Powiatowa Biblioteka Publiczna w Kępnie realizowała warsztaty przyszłościowe.
Chcieliśmy nawiązać dialog z mieszkańcami miasta i zapytać ich o pomysły na rozwój Kępna. Jak widzą nasze miasto w przyszłości, czego im tu brakuje, a co im się podoba, co by zmienili, a co zostawili. Wszelkie pomysły mieszkańców były dla nas inspiracją do dalszych działań i stały się zaczątkiem pomysłów na kolejne projekty, które już piszemy. Potraktowaliśmy ten projekt jako małą lokalną diagnozę potrzeb i marzeń mieszkańców. Wybierzemy z tych pomysłów jeden, który zostanie złożony do budżetu obywatelskiego jako pomysł mieszkańców, mówi opiekunka grupy pani Natalia Wolko-Stempniewicz.
Na warsztatach z panem Mateuszem Koniecznym wyszliśmy na zewnątrz i pytaliśmy mieszkańców co im się w Kępnie podoba, a co nie, itp. Bardzo mam się to spodobało ponieważ mieszkańcy chętnie z nami rozmawiali i uzyskaliśmy dużo ciekawych informacji. Po tym doświadczeniu postanowiliśmy zorganizować finał na Rynku w Kępnie i zaprosić różne grupy mieszkańców, żeby wypowiedzieli się na temat swojej wizji przyszłości miasta. Zaprosiliśmy przedszkola, szkoły i dorosłych, którzy chętnie wypowiadali się na ten temat. Uzyskaliśmy dużo informacji, które opracujemy i zamieścimy na stronie internetowej biblioteki oraz przekażemy Radnym Miejskim.
Linki do przykładowych formularzy zgłoszeniowych, stylów głosowania, narzędzi
http://mlodyobywatel.ceo.org.pl/sites/mlodyobywatel.ceo.org.pl/files/user-files/publikacja_mlody_obywatel_rozmawia.pdf