Budżet partycypacyjny – Rada Miasta Altea
Opis projektu
W Altea – mieście liczącym około 22 000 mieszkańców w prowincji Alicante (Hiszpania) – budżety partycypacyjne (BP) tworzone są jako rezultat dwóch procesów partycypacyjnych:
- Przedstawiane są pomysły, które mają być uwzględnione w budżecie miasta. Wszyscy obywatele, także chłopcy i dziewczęta, mogą zgłaszać pomysły, które uważają za korzystne dla miasta.
- Pomysły te są poddawane pod głosowanie. Na etapie głosowania 10 propozycji projektów podawanych jest do publicznej wiadomości, aby na nie głosować.
Przygotowanie projektu
Po raz pierwszy uruchomiono BP w 2017 roku dzięki Compromís, ówczesnej partii rządzącej. Compromís to pro walencjańska koalicja wyborcza w autonomicznym regionie Walencji, która broni progresywnej, ekologicznej polityki pro walencjańskiej. Informacje na temat udziału w wyborach w Altea można znaleźć na stronie https://alteaparticipa.es/about:
„Rada Miasta Altea wierzy w demokratyczną odnowę, która stanowi jeden z jej podstawowych filarów. Odnowa ta oznacza oddanie głosu obywatelom i przybliżenie im procesu decyzyjnego. Partycypacja ma na celu przyznanie obywatelom większego udziału we współodpowiedzialności politycznej, aby mogli "współrządzić" swoją radą, swoim miastem."
Realizacja projektu
Radna odpowiedzialna za partycypację obywatelską (María Antonia Lavios Zaragoza) oraz pracownik techniczny ds. partycypacji obywatelskiej (Blanca Revert Poveda) kierowali projektem BP.
Pierwszy etap tworzenia BP polegał na zaplanowaniu przeprowadzenia pogadanek informacyjnych w szkołach podstawowych i gimnazjach w mieście Altea, w celu poinformowania uczniów, nauczycieli i rodziców o:
- możliwość przedstawienia propozycji ulepszenia miasta Altea,
- posiedzeniu, na którym zostanie przeprowadzony wybór pomysłów, oraz
- ostateczne głosowanie w sprawie BP.
Prezentacja propozycji pomysłów mogła odbyć się online (e-mail) lub osobiście. We wrześniu 2019 r. rozpoczął się trzytygodniowy etap zgłaszania propozycji, w ramach którego obywatele mogli zgłaszać swoje propozycje projektów lokalnych. Pracownicy techniczni ds. partycypacji obywatelskiej byli odpowiedzialni za opracowanie i udzielenie odpowiedzi w zakresie każdej propozycji projektu (takie działanie wzbudziło większe zaangażowanie i bliskość między radą a uczestnikami). Po zebraniu wszystkich propozycji, zostały one zanonimizowane i przekazane pracownikom technicznym, aby mogli oni dokonać własnej oceny projektów przed oficjalnym spotkaniem.
W 2019 roku BP zaprezentowano w szkołach podstawowych i średnich oraz na portalach społecznościowych. Utworzono stronę Instagram dla Partycypacji Obywatelskiej w Altea (istniała już strona na Facebooku) i uzgodniono strategię mediów społecznościowych z kierownikiem ds. społeczności w urzędzie miasta mając na celu poprawę komunikację poprzez, na przykład, wybór zdjęć, które nadawały się do publikacji na Instagramie.
Drugi etap obejmował spotkanie z pracownikami technicznymi rady miasta mające na celu przeanalizowanie wszystkich 73 otrzymanych propozycji projektów. W ramach spotkania dokonano oceny ich wykonalności biorąc pod uwagę alokację BP w wysokości 100 000 euro. Po dokonaniu oceny anonimowych propozycji projektów, zostały one opublikowane na stronie internetowej rady, tak aby mieszkańcy mogli się z nimi zapoznać.
Na koniec odbyło się spotkanie Rady ds. Partycypacji. Rada ta składała się z przedstawicieli wszystkich grup politycznych i rad sektorowych (rady szkół lokalnych, rady ds. środowiska, rolnictwa, zdrowia, urbanistyki, handlu, turystyki i rada ds. dzieci) oraz tych mieszkańców Altea, którzy chcieli w niej uczestniczyć, ponieważ spotkania te są otwarte dla publiczności. Po przeczytaniu i przedyskutowaniu wszystkich propozycji odbyło się głosowanie. Dziesięć propozycji projektów, które otrzymały najwięcej głosów, zostały zakwalifikowane do ostatecznego głosowania. Po wybraniu tych propozycji skontaktowano się z osobami, które je zgłosiły, aby zaprosić je do przedstawienia swoich propozycji podczas publicznego wydarzenia. Zaproszenia zostały wysłane przez pracowników technicznych, którzy jako jedyni znali nazwiska uczestników.
Kolejnym krokiem była prezentacja BP. Po pierwsze, skonfigurowano stronę internetową w taki sposób, aby od północy w dniu prezentacji przedstawiała wszystkie informacje niezbędne do oddania głosu na propozycje BP i rozpoczęcia rejestracji głosów. Na stronie znajdowało się 10 finałowych propozycji projektów, ich tytuły, krótkie wyjaśnienie każdego projektu oraz zdjęcia, które przedstawiały daną propozycję/pomysł. Wszystko te oceniane propozycje, 10 finałowych propozycji projektów oraz regulamin zostały udostępnione w dwóch oficjalnych językach Walencji. Przygotowano plakaty i zdjęcia, które miały być opublikowane na portalach społecznościowych. Dodatkowo, dla każdego projektu przygotowano specjalną tablicę plakatową, aby osoby, które go przedstawiały mogły wykorzystać ją jako część swojej kampanii. Na koniec, przed głównym wydarzeniem, przygotowano prezentację PowerPoint, aby ludzie mogli przedstawić swoje pomysły za pomocą środków wizualnych, a prezentacje mogły być transmitowane. Spotkanie poprowadziła radna ds. partycypacji obywatelskiej wraz z pracownikami technicznymi. Radna przedstawiła trzecią edycję PB i opisała pełny harmonogram realizacji tego procesu. Osoby, które zaproponowały 10 wybranych propozycji projektów miały możliwość ich zaprezentowania (miało to na celu umożliwienie mieszkańcom miasta Altea zaangażowanie się w ten proces oraz ułatwienie bliższej współpracy pomiędzy radą a mieszkańcami).
Oto tytuły 10 propozycji projektów zamieszczonych na stronie internetowej Altea Participa:
Po rozpoczęciu kampanii obywatele, którzy zgłosili swoje propozycje, mogli aktywnie uczestniczyć w promowaniu swoich projektów przed głosowaniem. Ponieważ chcieli, aby ich propozycje zostały zrealizowane, zaangażowali w kampanię swoich krewnych, sąsiadów i przyjaciół, zwiększając w ten sposób poziom uczestnictwa wśród mieszkańców miasta Altea. Wydarzenie prezentujące projekty, publikacja „Kit Participa" (dokumentu dostępnego w języku hiszpańskim na stronie https://alteaparticipa.es/docs/KitParticipa_CAS.pdf) oraz zestawu narzędzi o charakterze ogólnodostępnnym na stronie internetowej Altea Participa, zawierającego wskazówki dla obywateli do prowadzenia własnych kampanii zainicjowały proces partycypacji. W tym samym czasie obywatele otrzymali różnego rozmiaru plakaty promujące ich projekty, aby móc je wydrukować i rozpowszechnić na ulicach miasta lub za pomocą sieci społecznościowych. Rada miasta również przeprowadziła swoją własną kampanię, nazwaną „Campanya al Carrer" („Kampania na ulicach"), w której zarówno odpowiedzialna za projekt radna, jak i personel techniczny zorganizowali stoisko ze wszystkimi informacjami na temat BP oraz komputerem i telefonem komórkowym umożliwiającym głosowanie. Stoisko było mobilne i każdego dnia znajdowało się w innym punkcie miasta, aby dotrzeć do jak największej liczby osób. Celem kampanii "Campanya al Carrer" było umożliwienie głosowania osobom starszym lub osobom, które nie mają dostępu do sieci społecznościowych lub internetu. Jednocześnie stworzono system głosowania, aby ułatwić oddanie głosu z dowolnego komputera lub urządzenia mobilnego w dniu wyborów za pośrednictwem strony internetowej Altea Participa. Ze względów bezpieczeństwa dozwolone były tylko oddanie 3 głosów za pomocą numeru IP. Wykorzystanie sieci społecznościowych miało na celu przyciągnięcie uwagi młodych ludzi, aby więzili udział w projekcie w szybki i łatwy sposób. W okresie ww. kampanii wykorzystywano media społecznościowe w szerszym zakresie, aby zwiększyć frekwencję. Do głosowania uprawnieni byli wszyscy obywatele w wieku 16 lat lub starsi oraz zarejestrowani jako mieszkańcy miasta Altea w spisie z 30 października 2019 r.
Po zakończeniu okresu głosowania przygotowano komunikat prasowy, w którym opublikowano wyniki. Cały proces był dostępny do wglądu na stronie internetowej (https://alteaparticipa.es/about).
Wyniki procesu
Po zakończeniu kampanii, wykonalne propozycje projektów, które nie zostały wybrane przez mieszkańców w procesie BP, zostały przesłane do odpowiednich wydziałów w samorządzie lokalnym celem ich rozpatrzenia, zapewniając nową szansę na ich realizację.
Poniżej przedstawiono harmonogram procesu opublikowany przez Altea Participa:
- Do 28 października - Obywatele i stowarzyszenia mogą przesyłać swoje propozycje projektów wypełniając formularz online lub poprzez ich zgłoszenie.
- 4-18 listopada - Informacje techniczne o złożonych projektach w celu ustalenia budżetu.
- 21 listopada - Rada ds. Partycypacji zdecyduje o wyborze 10 projektów, które zostaną poddane pod głosowanie.
- 25 listopada - Podczas wydarzenia o charakterze publicznym zostaną przedstawione i wyjaśnione kwestie w zakresie 10 projektów, które będą przedmiotem głosowania; czasu i miejsca głosowania.
- 3-16 listopada - Głosować można online za pośrednictwem systemu internetowego lub w punktach umożliwiających głosowanie bezpośrednie.
Sposoby zaangażowania mlodych ludzi
- We wszystkich szkołach podstawowych i średnich przeprowadzono rozmowy promujące i nagłaśniające możliwość przedstawiania propozycji projektów i głosowania w BP (głosowanie było dostępne tylko dla obywateli w wieku 16 lat i osób starszych).
- Głosowanie online za pomocą urządzeń mobilnych ułatwiło młodym ludziom udział w wyborach.
- Młodzi ludzie szeroko wykorzystywali portale społecznościowe, takie jak Instagram, które zostały wykorzystywane do przekazywania informacji i zachęcania do głosowania.
- Młodzi ludzie poniżej 16 roku życia mogli głosować na propozycje projektów, które bezpośrednio ich dotyczyły. W tym przypadku 4 z 10 propozycji dotyczyły dzieci. Były to:
- Modernizacja placu zabaw obok szkoły w Altea la Vella.
- Pokój zabaw
- Centrum młodzieżowe w Altea La Vella
- Ulepszenia dla młodzieży
Rola młodych ludzi
- Uczestnicy
Dobre strony projektu
Wiele osób było zaangażowanych w BP. 10 osób, których propozycje projektów były promowane w kampanii, w dużym stopniu zaangażowały się w proces. Ponadto relacje/komunikacja między radą miasta a uczestnikami były dobre.
Dzięki anonimizacji propozycji projektów w centrum uwagi znalazły się pomysły niezależnie od osób lub grup, które je zgłosiły.
Niniejszy projekt stanowi studium przypadku zorganizowania BP przez samorząd lokalny i zaangażowania młodzieży poprzez wspólne działania w szkołach. Dobrym wyznacznikiem jest liczba propozycji projektów skierowanych do młodzieży, choć żaden z nich nie został ostatecznie wybrany.
Główne przeszkody
Budżety partycypacyjne są bardzo nową koncepcją w mieście Altea, dlatego mieszkańcy nie są przyzwyczajeni do uczestniczenia w tego typu procesach. Ponadto personel techniczny również nie miał doświadczenia w tym procesie.
Opinia po wdrożeniu/ewaluacji projektu
Ogólnie rzecz biorąc, realizację projektu uznano za wysoce zadawalającą i kompleksową. Komunikacja była bardzo ważnym narzędziem w zwiększaniu zaangażowania pomiędzy radą miasta a uczestnikami. Aspekty, które można poprawić to na przykład: rozpowszechnianie projektu w początkowej fazie w szkołach podstawowych i średnich. Niniejsze działania powinno zostać rozszerzone na lokalne stowarzyszenia, grupy itd.
Podobnie skład Rady ds. Partycypacji powinien zostać rozszerzony tak, aby więcej miejscowych obywateli mogło uczestniczyć i zaangażować się w podejmowanie decyzji. Dodatkowo niezbędne jest dokonanie szczegółowego przeglądu tzw. „Campanya al Carrer”. Potrzebna jest większa liczba pracowników, aby kampania mogła objąć różne części miasta. Podsumowując, doświadczenie jest bardzo pozytywne. Dobrym wyznacznikiem tego jest fakt, że była to trzecia edycja BP i że zapowiedziano nową edycję na rok 2020.
Odpowiedzialność finansowa
Część budżetu miejskiego została przeznaczona na BP (100 000 euro).
1-3 wskazówki (porady, ostrzeżenia) od organizatorów lub uczestników
- Zorganizuj spotkanie z pracownikami technicznymi rady miasta w celu wykluczenia propozycji projektów, które są niemożliwe do zrealizowania lub które stwarzają problemy prawne lub finansowe dla rady miasta.
- Uczyń konsultacje i głosowanie działaniami o bardziej partycypacyjnym charakterze. Zaproś do głosowania nad 10 propozycjami projektów wszystkie partie polityczne, przedstawicieli dzielnic, stowarzyszenia i inne rady sektorowe w Altea.
- Opracuj strategię, która pozwoli połączyć pewne grupy takie jak młodzi ludzie (którzy zazwyczaj nie uczestniczą w działaniach), osoby starsze lub osoby, które nie posługują się Internetem w szerokim zakresie oraz pozwoli urzeczywistnić ich udział w projekcie.
Linki do przykładowych formularzy zgłoszeniowych, stylów głosowania, narzędzi
- Przykłady budżetów partycypacyjnych, które zostały wykorzystane jako źródła przy opracowywaniu i realizacji BP Altea:
- Madryt (https://decide.madrid.es/presupuestos)
- Walencja (https://decidimvlc.valencia.es/presupuestos)
- Kraj Basków
- Inspiracja krajem takim jak Dania
- Prezentacja wideo pomysłów: https://youtu.be/OCC9wGuiFR4
- Kit Participa: Podstawowy poradnik, jak promować projekt (w języku hiszpańskim):